E s t h e r   d e   G r o o t   -   N e d e r l a n d s e   p s y c h o l o o g   i n   F r a n k r i j k

528 Route d'Oloron - Lieu dit Quartier Auronce - 64360 Lucq-de-Béarn - 05.59.39.62.16 - esther.de-groot@orange.fr

Het is makkelijker geworden om gebruik te maken van de diensten van een psycholoog. Meestal vinden we dat we onze moeilijkheden zelf moeten oplossen, we denken ook dat we ons leven niet meer kunnen regelen. Helaas is het niet altijd mogelijk om in zichzelf of de omgeving de noodzakelijke bronnen te vinden om de situatie onder ogen te komen. Een professional kan u dan helpen om beslissingen te nemen, om keuzes te maken en de problemen op een bevredigende manier op te lossen. Sterker nog, net als voor een lichamelijke klacht geldt: hoe eerder u actie neemt, hoe beter het is.

Wie consulteert u?
Hoeveel hulp en steun onze vrienden en familie ons ook bieden, het kan zeer zinvol zijn om een professional te consulteren. Maar wie? Een psycholoog, een psychiater, een psychoanalist, een psychotherapeut? Zelfs als hun taken overeen komen op bepaalde punten, deze professionals verschillen wat betreft hun opleiding en benadering.

De psycholoog heeft een universitaire opleiding afgerond gespecialiseerd in psychologie (niveau Bac +5). Deze opleiding richt zich op kennis opdoen over de hedendaagse mens en, voor de klinisch psychologen, het ontwikkelen van de capaciteit aandacht te hebben voor de moeilijkheden van de ander. De psycholoog kent verschillende gespreksvaardigheden en technieken. De psycholoog kan gebruik maken van testmateriaal om intellectuele capaciteiten te meten, vaardigheden of de persoonlijkheid van zijn patiënt. Veelal kiest de psycholoog een bepaalde psychotherapeutische benadering om zich in te specialiseren, of een vakgebied waarin hij zijn deskundigheid op richt.
De titel van psycholoog is beschermd, dat wil zeggen dat alle psychologen een Master-opleiding en licentie in de psychologie moeten hebben gehaald en een stage in hun vakgebied hebben gevolgd.

De psychiater is een arts die zich heeft gespecialiseerd, vergelijkbaar met een cardioloog en een chirurg. Zijn specialisatie is in de psychiatrie, dat wil zeggen in het behandelen van ernstige mentale ziekten, meestal door het voorschrijven van medicatie. Dat mag hij, omdat hij arts is. Daarnaast maakt hij gebruik van gesprekstechnieken en psychotherapie om zijn patiënten te behandelen
In Frankrijk is de titel van Psychiater beschermd, wat wil zeggen dat alle psychiaters gespecialiseerde artsen zijn en lid moeten zijn van het orde van artsen.

De psychoanalist maakt gebruik van één van de psychotherapeutische benaderingen, de psychoanalyse, die is ontwikkeld door Sigmund Freud. Het is vrijwel altijd een psycholoog of psychiater die een aanvullende gespecialiseerde opleiding in de psychoanalyse heeft gevolgd.
Noch de titel, noch de uitvoering van de psychoanalyse is beschermd in Frankrijk.

Een psychotherapeut is iemand die psychotherapie aanbiedt. Deze titel is in Frankrijk niet beschermd; er bestaat geen duidelijke regelgeving over de uitvoering van psychotherapie en er is geen universitaire opleiding in Frankrijk die ertoe opleidt (in Nederland overigens wel).
De titel van psychotherapeut mag dus worden gevoerd door psychologen en psychiaters die psychotherapie aanbieden, maar ook doen andere personen, of ze nu een passende opleiding hebben gehad of niet.

De groeiende interesse in psychologie hebben geleid tot de ontwikkeling van meerdere vormen van "psychotherapie"; diensten ter faveure van de persoonlijke ontwikkeling van mensen en serieuze, maar ook frauduleuze methodieken. Vanuit dat oogpunt is voorzichtigheid geboden. Het is aan te bevelenu ervan te verzekeren dat de persoon naar wie men zich richt een professional is, met een gedegen vooropleiding, die zich verbonden heeft aan de ethische regels zoals die zijn voorgeschreven door zijn vakvereniging. 
Alleen dan bent u verzekerd dat uw vertrouwen en uw moeite beloond worden, en u bent beschermd tegen eventuele malversaties.

Hoe vindt u een psycholoog?

1)     Waar:

a)     In de publieke sector:
- Ziekenhuizen: het is vaak mogelijk, meestal op indicatie van de arts, om een psycholoog te consulteren in een ziekenhuis in de omgeving. De eerste stap is om met de eigen huisarts te gaan praten.
- Scholen: de mensen die vaak naar scholen gaan, kunnen een schoolpsycholoog consulteren, als het gaat om leer/schoolproblemen van hun kinderen. Men kan zich richten tot de schoolleiding of contact opnemen met de BAPU (Bureau d'Aide Psychologique de l'Université).

- Andere openbare sectoren (psychiatrische ziekenhuizen, gevangenissen), maar die diensten zijn natuurlijk alleen voorbehouden aan mensen die in die instellingen verblijven.

De psychologische diensten in openbare instellingen hebben als voordeel dat ze gratis zijn; helaas zijn er te weinig en kunnen ze niet voldoen aan de vraag. Het kan dus gebeuren dat er lange wachtlijsten zijn.

b)     In privépraktijken:
Veel psychologen bieden hun diensten aan in een eigen praktijk. Deze diensten worden niet vergoed door de sociale verzekeringen. Voordeel is wel dat er vaak geen wachtlijsten zijn.

2)     Waar voor:

Veel psychologen maken in hun praktijk, op basis van hun opleiding en ervaring, onderscheid voor welke groep mensen zij hulp bieden; kinderen, adolescenten, volwassenen, ouderen, groepen, bedrijven. Anderen hebben hun competities ontwikkeld om hulp te bieden aan een specifieke vraag. Voorbeelden daarvan zijn psycho-justitieel werk (bijvoorbeeld als getuige in een rechtszaak over de voogdij van een kind), mediatie (bij scheiding), carrièreplanning, etc. 
En tenslotte zijn er psychologen die zich hebben gespecialiseerd in specifieke problemen (alcoholisme, verslavingen, eetproblemen, psychosomatische problemen, etc.)

Maar alle psychologen, ook die zich niet hebben gespecialiseerd, hebben een opleiding gevolgd die voldoet om de persoon, die hen consulteert, te begeleiden bij het uitzoeken van het probleem waar hij mee kampt.

3)     Welke psycholoog kiest u:
Het lijkt vaak moeilijk om een psycholoog te kiezen. Hier zijn een paar opties om dit te vereenvoudigen:
- Net als bij andere professionals kan de ervaring van vrienden en kennissen zinvol zijn in het aanbevelen van een psycholoog die ze kennen. Dat is misschien wel het beste referentiekader. Verzeker u ervan dat de aanbevolen persoon de titel van psycholoog heeft.
- Uw huisarts kan ook heel goed een psycholoog aanbevelen.
- Daarnaast kunt u ook zelf contact opnemen met één of meerdere psychologen. Als u zich op uw gemak voelt bij één van hen, maak dan een afspraak. Omdat de relatie tussen psycholoog en patiënt belangrijk is in de therapie, kunt u pas na de eerste bijeenkomst beter beoordelen of u klaar bent voor het ondergaan van een behandeling.

In geval van nood:
Als een persoon in uw omgeving in crisis is, dusdanig dat hij de controle heeft verloren op zijn dagelijks leven, in de war is, erg agressief reageert of suïcidaal is, aarzel dan niet en neem contact op met de noodvoorzieningen (SAMU= 15). Of neem deze persoon heel snel mee naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis.
Als u zich zeer slecht voelt, bijvoorbeeld zeer gedeprimeerd of angstig, en u heeft snel behoefte aan hulp, neem dan snel contact op met uw huisarts.
Er zijn ook telefonische hulpdiensten, die dag en nacht bereikbaar zijn en u kunnen helpen een oplossing te zoeken voor het probleem van dat moment. Hun telefoonnummers zijn te vinden op de eerste pagina van de Pages Jaunes van uw departement.

Wat is Psychotherapie?
Kort gezegd is psychotherapie therapie verzorgd door een psycholoog of psychiater, een therapeut.

Het begint allemaal met het besluit om persoonlijke problemen onder ogen te komen en de wens uw manier van leven te verbeteren. In deze persoonlijke zoektocht gaat uw therapeut u helpen uw situatie te onderzoeken, te verhelderen en een veranderingsproces op gang te brengen.
Het is geen kant-en-klare oplossing, geen wondermiddel, het gaat niet vanzelf. Sterker nog, het is een intensief proces, dat tijd en energie van u gaat vergen.

Wat gebeurt er tijdens psychotherapie?
Tijdens de psychotherapie heeft u regelmatig (vaak wekelijks) een individuele afspraak heeft met de psycholoog in zijn/haar praktijk, dan wel via Skype of telefonisch, gedurende een vaste tijdsperiode (van een half uur, 50 minuten of een uur).

Vaak wordt er gezegd dat 'in therapie zijn' hetzelfde is als het vertellen van zijn problemen aan een zwijgende psycholoog en vaak vergelijkt men therapiegesprekken met praten met vrienden. 
Dit is echter niet te vergelijken. Op de eerste plaats zijn het geen gesprekken gericht op gezellig samen zijn: de uitwisseling tussen psycholoog en de persoon die in therapie is, zijn gericht rond hele specifieke doelen en thema's. Alle onderwerpen die worden aangesneden staan in het teken van die doelen. De gesprekken draaien om uw persoonlijke leven, uw emoties en datgene wat belangrijk is voor u. Vaak gaat het ook over wat u heeft geleerd in uw verleden en uw kindertijd.

Op de tweede plaats klopt het dat aandachtig luisteren van de psycholoog een deel van de therapie behelst, min of meer afhankelijk van de benadering van de psycholoog. Maar in de meeste therapieën heeft de therapeut een actieve rol: hij stelt vragen, geeft reacties op uw verhaal, hij vraagt u om verduidelijkingen van uw verhaal en beweegredenen, vraagt u om uw emoties te uiten en beschrijven in relatie tot gebeurtenissen.
De psycholoog werkt soms met oefeningen die u helpen u te concentreren, een gebeurtenis te herbeleven of te verbeelden. Ook kan hij u voorstellen doen om gedragsexperimenten te gaan doen in de tijd tussen 2 therapiesessies. Hij is opmerkzaam (min of meer afhankelijk van zijn scholing) op de relatie die er tussen u en hem plaatsvindt, op uw houding jegens hem met zowel de positieve als de negatieve aspecten.

Ben ik alleen?
Normaal gesproken vindt de psychotherapie plaats tussen u en uw psycholoog. Soms worden mensen uit uw omgeving bij de therapie betrokken, bijvoorbeeld als er relatieproblemen of familieproblemen zijn. Dit gebeurt nooit zonder uw medeweten en toestemming.
En er zijn ook groepstherapieën mogelijk, waarin de psycholoog werkt met een groep mensen die elkaar kunnen helpen omdat ze dezelfde problemen hebben. Als dat het geval is, zal uw psycholoog u daarover informeren en vragen of u daaraan wilt deelnemen. U zult nooit te maken krijgen met een groep, zonder dat u daarvan van te voren op de hoogte bent gesteld.

Duurt therapie lang?
Een psychotherapie is een veranderingsproces. We weten allemaal dat veranderen van gedrag, houding en reacties geen eenvoudige en snel verlopende zaak is. Meestal kunt u uw doelen niet bereiken in één of 2 sessies. Toch hoeft psychotherapie ook geen jaren te duren. Volgens de huidige standaard zijn enkele maanden tot een jaar voldoende om goede resultaten te behalen.
De duur van de therapie hangt wel af van een aantal factoren, zoals de ernst van de problemen, de doelen die gesteld worden, de keuze van de therapeutische benadering, en de aanpassingstijd (van het zich op zijn gemak voelen bij de therapeut en therapie, etc.), en het kan soms nodig zijn om langer dan een jaar in therapie te zijn.

Wanneer stopt de therapie?
Er zijn geen strikte regels voor het stoppen met therapie. U kunt uw therapie stoppen wanneer u wilt, want u bent niet verplicht de therapie te vervolgen of vooruit te betalen. De psycholoog kan ook de therapie afronden wanneer de doelen in grote lijnen zijn bereikt. Het is niet nodig om van alles te regelen om een therapie te beëindigen; het is normaal om therapie te volgen en enige maanden of jaren later terug te keren als er andere problemen zijn. 
Het kan ook gebeuren dat een psycholoog de therapie moet beëindigen, bijvoorbeeld als hij ergens anders gaat werken of als hij inschat dat de hulp van een andere professional passender is. In dat geval moet de psycholoog ervoor zorgen dat deze beëindiging niet nadelig is voor de patiënt.

Moet ik doorgaan met het innemen van medicatie?
De psycholoog schrijft geen medicatie voor. Als u al medicatie had voordat u met de therapie begon, kan er -met uw toestemming- overleg plaatsvinden tussen uw voorschrijvend arts en de psycholoog,
om de psychotherapie en de medicatietherapie op elkaar af te stemmen.

Welke therapievorm?
Er zijn verschillende therapievormen binnen de psychotherapie, zoals psychoanalyse, gestalt therapie, gedragstherapie, cognitieve therapie, relaxatietechnieken, etc. Welke wordt toegepast door uw therapeut is afhankelijk van de manier waarop hij geschoold is.
Elke psycholoog heeft tijdens zijn opleiding kennisgemaakt met diverse theoretische modellen, die verklaren hoe de psyche van de mens werkt.
Vervolgens kiest de psycholoog welk model hem het beste ligt en gaat hij zich daarin verdiepen, met de verschillende technieken die bij dat model past. Deze vormen de instrumenten die ter beschikking staan tot de psycholoog die is opgeleid in zijn eigen richting.

Welke benaderingen zijn er?

Er zijn veel verschillende psychotherapeutische benaderingen. In het kort worden hier de meest belangrijke behandeld.
* de psychodynamische/analytische methode:
Is sterk beïnvloed door de psychoanalyse en doet een beroep op het onderbewuste. Deze benaderingsvorm zoekt een verband tussen huidige problemen en ervaringen of conflicten die in het individuele verleden hebben gespeeld of zijn opgelost. Deze patiënt wordt geholpen om zich bewust te worden van onbewuste invloeden en conflicten, en zich daarvan los te maken.

* de existentiële/humanistische benadering:
Deze benadering richt zich op de menselijke mogelijkheid om zijn bestaan te leiden en zich te ontwikkelen. De nadruk ligt op het heden, op de mogelijkheid van de mens om zich bewust te zijn van zijn capaciteiten, om zichzelf te begrijpen, aan te passen en te handelen. De psycholoog vergemakkelijkt het zelfonderzoek van degene die hem consulteert, en helpt hem te experimenteren met nieuwe zijnswijzen en handelswijzen. De Rogeriaanse benadering, de Gestalttherapie, de zelfontwikkelingmethode zijn voorbeelden van benaderingen die deze gedachte aanhangen.

* het behaviorisme:
De specialisten van de behavioristische benaderingswijze gaan ervan uit dat de psychologische moeilijkheden gelegen zijn in de gedachtepatronen (= cognitief) of in (niet meer passend) gedrag, geleerd door de persoon in zijn eigen omgeving. In deze benadering worden deze gedrags- en de gedachtepatronen onderzocht, in combinatie met de omgevingsfactoren van de persoon. Vervolgens worden nieuwe patronen geleerd, die de oude gedachten en de ongewenste emoties vervangen. 
De gedragstherapie en cognitieve therapie zijn de meest bekende vormen van deze benadering.

* de systeem/interactionele benadering
Binnen deze benadering gaat met ervan uit dat persoonlijke problemen ontstaan en bestaan binnen de interactie van iemand binnen zijn omgeving (gezin, vrienden, werkomgeving, etc.). Na analyse van de probleemsituatie zal het doel van deze therapie zijn om de relaties rond deze persoon en zijn omgeving te veranderen. Binnen deze benadering worden vaak voor de patiënt belangrijke personen betrokken bij de behandeling. Gezinstherapie is een voorbeeld van deze therapievorm.

Hoe kies ik de vorm die bij me past?

De keus van de psycholoog hangt af van diverse factoren en niet slechts van de psychotherapeutische benadering. Feitelijk is het zelfs zo, en dat hebben onderzoeken uitgewezen, dat de ene of de andere benadering niet slechter of beter is dan de andere. De basis voor succes van een therapie ligt meer in het contact tussen psycholoog en patiënt dan in de werkwijze van de therapeut. Er is geen wondermethode. Daarbij is het een feit dat de meeste psychologen meerdere methodes toepassen, passend bij verschillende benaderingen. 
In plaats van naar de benadering te vragen, is het handiger om te vragen naar zijn methodiek, werkwijze. Dan heeft u een betere indruk om te beoordelen of het u bevalt. Ook kunt u vragen naar de specifieke ervaring van de psycholoog, bijvoorbeeld met kinderen of echtparen.
Overigens is er inmiddels veel vergelijkend wetenschappelijk onderzoek (onder andere bij depressies, angsten en psychoses) gedaan naar gedragstherapie en cognitieve therapie versus andere therapievormen. Hieruit is gebleken dat wanneer iemand terugvalt in oude gedragingen deze therapievormen helpen om eerder te herstellen in vergelijking met andere therapievormen.

Hoed u in elk geval, voor 'populaire' therapieën en 'nieuwe stromingen', die allerlei wonderen beloven en ultrasnel herstel voor alle problemen of die bestaan uit een verbintenis met een gesloten groep of zelfs een sekte. Dat soort 'psychotherapieën' blijken meestal kostbaar en kunnen zelfs uw persoonlijke ontwikkeling teniet doen.

Zijn uw rechten beschermd?
Uw rechten zijn beschermd als u een psycholoog consulteert. Heden ten dage zijn er veel mensen die géén psycholoog zijn en diverse titels gebruiken als 'psychotherapeut' of 'specialist in menselijke relaties'.
Als u uw rechten goed wilt kunnen beschermen, dient u er zich van te verzekeren van de professionele identiteit van de persoon waar u heen gaat.

Overigens hebben alle psychologen zich gebonden aan de professionele regels die zijn vastgelegd in de Beroepsethiek van de Psychologie (in Nederland uitgegeven door het NIP). Deze beroepsethiek behelst het algemene principe van de rechten van de mens, beschermt zijn privéleven en garandeert het beroepsgeheim.